Hechting -in relatie tot slaap van kinderen- is voor mijn werk een belangrijk thema. Ik zou nooit adviseren om kinderen te laten huilen om beter te slapen omdat ik weet dat dit negatief effect kan hebben op hechting. Maar wat is hechting en waarom is veilige hechting zo belangrijk?
Veel ouders stellen mij vragen over hechting. In dit artikel wil ik die beantwoorden. Dat doe ik niet alleen, ik heb mijn collega Tessa Goossens GZ- psycholoog en hechting expert gevraagd. Zij legt het belang van hechting uit, hoe je hechting kunt bevorderen en beantwoord jouw vragen over hechting.
Voorafgaand aan dit artikel hebben wij op Instagram volgers gevraagd welke vragen zij hebben en zijn we tot onderstaande lijst gekomen:
- Wat is hechting?
- Hoe weet je of je baby goed gehecht is?
- Hoe lang duurt hechting bij baby?
- Waarom is co-sleeping goed voor hechting?
- Waarom adviseer ik nooit om kinderen te laten huilen?
- Wat is ‘cry it out’ en wat voor effect heeft het op hechting?
- Hoe herken je een slechte hechting? (signalen)
- Slechte start?
- Afwezige moeder?
- Hoe stimuleer je goede hechting?
1. Wat is hechting?
Hechting -of eigenlijk gehechtheid- is de band tussen ouder en kind die zich vormt in het eerste levensjaar. Hechting gaat vooral over relaties met anderen en de balans tussen nabijheid, veiligheid en zelfstandigheid.
Als je je bedenkt dat een baby op de wereld komt en nog geen ideeën heeft over zichzelf, de ander of de wereld en dat die ideeën zich vormen in interactie met de ouder, dan kun je je voorstellen dat hechting eigenlijk de bril is waardoor een baby naar zichzelf, de wereld en anderen kijkt. Die bril zet een baby, en later de volwassen geworden baby niet meer af. Het is het referentiekader van waaruit de baby relaties gaat zien. Is de wereld een veilige plek voor mij? Ben ik de moeite waard of niet? Zijn anderen te vertrouwen of niet? Allemaal ideeën die ontstaan in de interactie met de ouders.
2. Hoe weet je of je baby goed gehecht is?
Ouders vragen regelmatig of hun baby goed gehecht is. Dat kan alleen een professional beoordelen. Uit onderzoek van Mary Ainsworth (e.a) zijn verschillende hechtingspatronen bij baby’s en volwassenen te onderscheiden waaruit je kunt zien of baby’s goed gehecht zijn.
Weet dat een afvinklijstje met gedrag dat bij veilig gehechte kinderen hoort meestal alleen maar onzekerheid bij jou kan oproepen. Iedere baby is anders, iedere situatie is anders. Mocht je twijfels hebben over de hechting van je kindje, neem dan contact op met een professional.
3. Hoe lang duurt hechting bij een baby?
Hechting is een proces dat zich vooral in de eerste 3 jaar van het leven vormt. Hechting heeft je hele leven invloed. Maar in de kindertijd of op oudere leeftijd kunnen dingen spelen die je hechting kunnen beïnvloeden of waardoor je van hechtingspatroon kan veranderen. Denk bijvoorbeeld aan een veilige relatie, therapie of pesten.
4. Waarom is co-sleeping goed voor hechting?
Door de fysieke nabijheid van co-sleeping zijn er meer mogelijkheden om af te stemmen op je baby in de nacht, dan wanneer je apart slaapt. Voor een goede hechting zijn namelijk een aantal dingen belangrijk, waaronder het als ouder oppikken van signalen (sensitiviteit) en daar ook naar handelen (responsiviteit).
Signalen die de baby stuurt in de nacht worden, als je samen slaapt, gemakkelijker opgepikt door een ouder en er wordt sneller op gereageerd. Dit helpt de baby om te gaan met stress waardoor je samen het stresssysteem van je baby aan het bouwen bent. Dit staat in direct contrast met de tegenargumenten dat baby’s door samen te slapen “verwend” worden. Het mogelijke nadeel van samen slapen is het verlies van slaap en daarmee opbouwend slaaptekort voor ouders.
Lees: Veilig samen slapen
5. Waarom adviseer ik nooit om kinderen te laten huilen?
Waarom zal ik je nooit advies geven om je baby te laten huilen? Lees hier de 3 belangrijkste redenen waarom jij je kind niet zou moeten laten huilen.
6. Wat is cry it out (laten huilen) en wat is het effect op hechting?
In dit artikel leg ik o.a. de methode cry it out uit.
Op het moment dat je je baby door slaaptraining laat uithuilen of steeds een paar minuten alleen laat (huilen), leer je je kindje niet om zelf te slapen. Je leert je kind dat het roepen om hulp (het signaalgedrag) geen zin meer heeft. Je baby geeft het op en heeft eigenlijk geleerd dat roepen om hulp geen zin meer heeft. Je ziet uit metingen dat de baby vaak wel rustig is, maar dat cortisol (het stresshormoon) wel langdurig hoog blijft.
Wat je wilt als ouder, is dat je kindje zich veilig voelt bij je. Dat je kindje leert dat wanneer het in nood is, jij er voor je kindje bent.
7. Hoe herken je een slechte hechting?
Het lastige van de termen veilig en onveilig gehecht, lijkt alsof het gaat over een goede of slechte hechting. Onveilige ‘slechte’ hechting betekent niet dat er iets mis is, of dat er sprake is van een stoornis. Een groot percentage van de Nederlanders is in een bepaalde mate onveilig gehecht, maar functioneert heel goed. Slechts 1 procent van de maatschappij heeft een hechtingsstoornis. Mocht je twijfelen over de hechting, dan raad ik aan een professional in te schakelen en niet zelf je conclusies te trekken op basis van wat je op internet vindt.
8. Slechte start?
Het kan zijn dat de eerste maanden anders verlopen dan verwacht en je baby een slechte start heeft. Denk aan:
- soms wordt je baby te vroeg geboren (prematuur);
- geboortetrauma bij je baby;
- je baby heeft lang in het ziekenhuis gelegen, je hebt zelf een geboortetrauma/ postnatale depressie gehad of;
- je bent ongewenst lang gescheiden geweest van je baby.
Doordat de eerste periode zo belangrijk is om goed op elkaar afgestemd te raken, zou je bijna denken dat daarna alles verpest is rondom de hechting. Maar het mooie van hechting is dat de crux hem in het herstel zit.
Er zijn altijd mogelijkheden tot herstel, tot het verbeteren van de relatie en tot het groeien naar een sterke band. Daarbij zijn woorden ontzettend belangrijk. Geef woorden aan de eerste periode, hoe het voor je was, hoe het voor je baby moet zijn geweest en hoe je hoopt dat jullie het nu samen weer verder oppakken. Dus als jij worstelt met jullie start, weet dan dat er heel veel mogelijk is en dat hier ook goede begeleiding bij te krijgen is.
9. Wat te doen bij mentale afwezigheid moeder?
Aanwezig zijn met je aandacht is een van de belangrijkste ingrediënten voor een veilige hechting. Wanneer dat op de een of andere manier niet lukt, doordat je als moeder mentaal afwezig bent of opgeslokt wordt door nare omstandigheden, kijk dan wat je kunt doen om weer terug in contact te komen.
Dit begint bij contact met jezelf. Wat maakt dat je afwezig bent, wat kun jij daar aan doen. Wanneer je daarin voor jezelf zorgt, zul je merken dat het contact met je baby ook groeit. Ook hier geldt dat er enorm veel herstel mogelijk is.
10. Hoe stimuleer je hechting?
Tessa geeft tips over hoe je hechting kunt stimuleren
- Telefoon weg:
- hechting gaat over oprechte aandacht en contact. En dat is in de huidige maatschappij waarin we geleefd worden door telefoons en andere schermen best lastig. Een concrete tip is om op gezette momenten je telefoon weg te leggen en aanwezig te zijn. Je hoeft niet constant met je baby te spelen. Het gebruik van een telefoon zorgt er echter voor dat je niet of pas later reageert, omdat je eerst nog je appje wilt afmaken, terwijl je baby al op verschillende manieren geprobeerd heeft om contact met je te maken. Die signalen mis je doordat je door iets anders wordt opgezogen.
- Babymassage:
- aanraking doet iets magisch in het contact, het kalmeert het zenuwstelsel. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat babymassage een positief effect heeft op de hechting. Dit komt enerzijds door de magie van liefdevolle aanraking, want daardoor maakt je lichaam oxytocine aan (het hechtingshormoon). Anderzijds komt dit doordat je echt in contact en verbinding staat en je meer afgestemd raakt op je baby.
- Baby op de kamer:
- je bouwt een band met je kind 24/7 op. Dat is niet iets wat alleen overdag gebeurt. Het kan enorm helpen om de baby op de kamer van de ouders in een co-sleeper te laten slapen of op een veilige manier samen te slapen. Juist doordat je dan ‘s nachts sensitiever op de signalen van je baby kunt reageren.
- Laat je goed voorlichten over hechting.
- Google en clickbait artikelen maken je soms onnodig onzeker. Het goede nieuws is: je kan als ouder veel betekenen maar laat je niet gek maken.
- Hechting bij bedtijd:
- tip van Ewelina: via deze eenvoudige 5 zinnen kun je liefdevolle verbinding bij bedtijd maken met je kind.
We hopen dat je dit artikel waardevol vindt.
Heb je nog andere vragen? Laat het ons weten (hieronder in reacties of via onze Instagram). Maak je je zorgen over hechting? Neem dan contact op met een professional.
