Wanneer je zoekt in Google naar de reden waarom je kind (opeens) niet wil slapen kom je snel op het in Google op het woord: slaapregressie. Je hoort veel over de slaapregressies bij kinderen. Maar wat is een slaapregressie? Bestaat het echt? Wat zijn de oorzaak van slaapregressies? En wanneer is het voorbij?
Er is hier veel (onzin) over geschreven maar niet alle informatie klopt. Ik neem je daarom mee in de wereld van slaapregressies. Het is een uitgebreid artikel waarin ik de volgende vragen beantwoord:
- Wat is een slaapregressie?
- Slaapregressie is ‘hot’, waarom?
- Hoe herken je een slaapregressie?
- Mijn kind zit in de slaapregressie, help!
- Waarom heeft mijn kind slaapregressie?
- Wat zegt de wetenschap?
- Is het een sprong?
- Op welke leeftijd komt slaapregressie veel voor?
- Wat is de oorzaak van slaapregressie?
- Hoe lang duurt de slaapregressie?
- Wanneer is de slaapregressie echt voorbij?
- Het is dus progressie!
- Hoe pak je slaapregressie aan?
- Liefdevolle tips!
** dit artikel is in 2024 geüpdate door Ewelina **
1. Wat is een slaapregressie?
Een slaapregressie is een begrip dat beschrijft een periode waarin – vanuit het niets – je baby of kind niet goed slaapt en midden in de nacht vaker wakker kan zijn. De term slaapregressie is overgevlogen vanuit Amerika en wordt in Nederland steeds vaker gebruikt.
In een eerder artikel leg ik uit waarom er perioden zijn dat je baby of kind slechter slaapt. Lees daarvoor: Mijn baby/ kind wil niet slapen, is het slaapregressie?
2. Slaapregressie is ‘hot’, waarom?
Er is veel over slaapregressies geschreven, maar dat wil niet zeggen dat wat je leest klopt. De meeste blogs die ik gevonden heb, zijn niet wetenschappelijk onderbouwd of geschreven door iemand zonder enige (ped)agogische achtergrond. Ik vertel later in dir artikel waarom ik de term slaapregressie eigenlijk niet passend vind. Maar:
Voor mij als kinderslaapcoach is het moeilijk om deze gangbare term te vermijden die lijkt te zweven in de slaapwereld. Om eerlijk te zijn, zijn de slaapregressies waarschijnlijk ook DE redenen dat ik zoveel klanten heb.
3. Hoe herken je ‘slaapregressie’ bij je kind of baby?
Hoe herken je de ‘slaapregressie’?
- Je baby of peuter slaapt opeens veel slechter
- Je baby/ kind wil niet slapen in de avond en/ of weigert slaapjes overdag
- Je kindje huilt veel, is onrustiger, hangeriger en huileriger
- Je kind wordt wakker in de nacht, wil niet meer slapen en kan ontroostbaar huilen
- Je kind is bezig nieuwe vaardigheden te ontwikkelen zoals omrollen, zitten, kruipen, lopen en/of praten
- Slaapritme van je kind is in de war
- Hazenslaapjes overdag
- Je kind eet opeens slecht(er)
- Je kind is opeens vroeg(er) wakker
- Dit veranderd slaapgedrag houdt een tijdje aan
- Je kunt die veranderingen in slaappatroon niet verklaren door medische oorzaken (zoals ziekte, doorkomende tandjes etc.) en/of andere externe factoren.
4. Mijn kind zit in een slaapregressie: help!
Ouders die er ‘middenin’ zitten komen naar me toe en hebben allemaal dezelfde vraag: Hoe kunnen we slaapregressie overleven en / of voorkomen. En wanneer slapen baby’s door?
Als moeder begrijp ik die zorgen, want het is fijn dat wanneer je kind niet goed slaapt je er een oorzaak aan kan koppelen. Als kinderslaapcoach help ik ouders om goede slaapgewoonten bij hun kinderen te ondersteunen. Maar als socioloog vind ik het belangrijk om jou de juiste informatie te geven, want de slaapregressies lijken een fenomeen, terwijl slaapregressie niet bestaat.
Maar het klopt wel dat er aanwijsbare perioden zijn waarin je baby of kind slechter kan slapen of vaker midden in de nacht wakker wordt.
Waarom is dat?
5. Waarom heeft mijn baby / kind slaapregressie
Je kindje ontwikkelt zich in de eerste levensjaren enorm snel. In slechts een jaar gaat je baby (om)rollen, zelfstandig zitten, kruipen, zelfstandig eten, lopen, praten, en deze lijst gaat maar door. Je kindje ontwikkelt veel nieuwe vaardigheden. Tijdens deze fasen kan je kind minder goed slapen.
Deze verschillende mijlpalen die je kind bereikt, zijn in kaart gebracht door de kinderarts dr.T. Berry Brazelton (o.a. Harvard Medical School). In dat kader heeft hij het model ‘Touchpoints’ ontwikkeld, wat inmiddels meer dan 60 jaar wetenschappelijk is onderzocht. Hij wilde met dit model professionals -die werken met ouders van jonge kinderen- voorbereiden op wat ze kunnen verwachten. Want er zijn aanwijsbare perioden waarbij de slaap van je kindje verslechterd.
Bijzonde is dat Brazelton de term ‘slaapregressie’ niet heeft gebruikt. Maar in de loop van der jaren werden deze perioden (in Amerika) bestempeld als ‘slaapregressies’. Op die manier is dit dus overgevlogen naar Nederland.
In dit artikel gebruik ik bewust wel de term slaapregressie. Puur om ouders die via internet zoeken naar ‘slaapregressie’ van goede informatie te kunnen voorzien.
6. Wetenschap over slaapregressies
In wetenschappelijke artikelen komt het woord slaapregressie niet voor. Los van het model van Brazelton (hierboven) zegt de wetenschap NIETS over de zogenaamde slaapregressies.
Slaapregressie bestaat niet.
Ook als je de Nederlandse richtlijnen over slaapproblemen van jonge kinderen bekijkt, wordt de term slaapregressie 0 keer genoemd. Ja, je leest het goed NUL. Dus je huisarts of arts van het consultatiebureau zal je waarschijnlijk verbaasd aankijken als je over een slaapregressie gaat beginnen.
7. Is het een sprong of een slaapregressie?
Ik krijg vaker de vraag of ‘slaapregressie’ een sprongetje is. Beide termen worden vaak met elkaar verward en/ of door elkaar gehaald, daarom licht ik dit toe.
Slaapregressies en de Oei ik groei mentale sprongen zijn niet hetzelfde. Bij sprongetjes gaat het om mentale ontwikkeling die in ‘sprongen’ gebeurt. Zowel sprongetjes als slaapregressie komen op voorspelbare tijden voor en bij beide maken kinderen een moeilijke periode door. Maar bij slaapregressie gaat het om (fysieke) mijlpalen die je kind bereikt. Dus het is totaal wat anders. Slaapregressies vallen vaak juist net tussen de groeisprongetjes in. Het is goed om te weten dat ook het bestaan van sprongetjes inmiddels door de wetenschap is ontkracht. Lees hier: Sprongetjes en slaap: een kritsche blik.
8. Op welke leeftijd komt slaapregressie voor?
De slaapregressies komen op verschillende leeftijden voor in de volgende maanden:
slaapregressie 3 maanden
slaapregressie 4 maanden (het gaan omrollen)
slaapregressie 5 maanden (omrollen beide kanten)
slaapregressie 6 maanden
slaapregressie baby 7-8 maanden (gaan zitten en beginnen met kruipen)
slaapregressie baby 9-10 maanden (optrekken en gaan staan; overgang naar 2 slaapjes)
slaapregressie dreumes 12 maanden (gaan lopen)
slaapregressie dreumes 15 maanden (onafhankelijk lopen)
slaapregressie dreumes 18 maanden (o.a. overgang naar 1 slaapje)
slaapregressie peuter 24 (intense emoties)
slaapregressie 3 jaar (sterke ontwikkeling van de taal)
9. Wat is de oorzaak van slaapregressie?
Het is goed om te beseffen dat het op de hierboven genoemde leeftijden versneld fysieke, cognitieve en emotionele ontwikkelingen plaatsvinden. Vaak zorgt de combinatie van die ontwikkelingen voor een tijdelijke regressie in slaap. Maar uiteindelijk gaat om een progressie van je kind. Want deze fasen eindigen uiteindelijk ineen verbeterd slaappatroon.
In dit artikel licht ik uitgebreider waarom je kind niet wil slapen en in welke maanden dit vaak gebeurt.
10. Hoe lang duurt de slaapregressie?
Het verschilt per kind hoe lang de slaapregressie duurt. Elk kind is uniek. Sommige kinderen hebben een paar dagen last van een verslechterd slaappatroon. Voor andere kinderen kan het slaapgedrag voor een aantal weken ontregeld zijn.
11. Wanneer is de slaapregressie voorbij?
Wanneer de slaapregressie voorbij is is moeilijk te voorspellen. Zodra je merkt dat je kindje zijn mijlpalen bereikt heeft, heeft dat meestal ook direct positief invloed op zijn of haar slaap.
De slaapregressie is voorbij als je kindje weer een voorspelbaarder slaapritme overdag heeft en de nachten beter en langer worden.
12. Het is progressie; slaapregressie bestaat niet
Als je de definitie van ‘regressie’ opzoekt, betekent het letterlijk: achteruitgang. En dat is dus totaal niet aan de orde zoals je hierboven hebt kunnen lezen. Want het gaat om progressie die je kindje maakt!
Hieronder vind je een plaatje met de ontwikkelingen per leeftijd en de verwachting van ‘slaapregressie’. Ik noem dit dus bewust al slaapprogressie.
Ervaringen slaapregressie van ouders:
‘ Joost is 8 weken geleden in een slaapregressie terecht gekomen en ze komt hier niet uit. Ze slaapt overdags alleen nog maar hazenslaapjes van 30 a 40 minuten, ze kan niet zelfstandig meer inslapen en ze komt ‘s nachts 4 keer voor voeding. Ik ben oververmoeid en er moet verandering komen in onze situatie’. ouders, kind 6 maanden
‘ Thijs de 4 maanden slaapregressie is Thijs‘s nachts meerdere keren per nacht wakker. Toen hij 3 maanden was sliep hij juist heel goed, 6-8 uur aan een stuk. Maar vanaf de 4 maanden slaapregressie lijkt het alsof het ene na het andere elkaar opvolgt; een sprong, weer een slaapregressie, tandjes, ziekte etc. Waardoor we sindsdien eigenlijk amper meer zulke nachten als voorheen hebben gehad. Sinds een maand lijken de nachten alleen maar intenser te worden en zit er ook geen ritme meer in zijn dutjes overdag (wat eerder wel prima ging). De afgelopen weken wordt Thijs meerdere keren per nacht wakker; meestal om de +/- 4 uur, waarbij het soms 1,5-2 uur duurt voor we hem weer in slaap krijgen. Er zijn ook weleens nachten dat hij elk uur wakker wordt. We willen graag weten hoe we hem weer in zijn eigen bedje en op zijn eigen kamertje kunnen laten doorslapen en graag advies over de dutjes overdag’ ouders’, kind 14 maanden
‘De slaapregressie van 2 jaar lijkt al maaaanden aan te houden waardoor wij echt chronisch vermoeid zijn als ik het eerlijk moet zeggen.Het is nu zo erg dat de nachten echt terror zijn en wijzelf ook echt op zijn. Wij willen gewoon graag dat onze dochter weer zelfstandig kan doorslapen op de manier dat ze altijd gewend is.’ Ouders kind 2,5
Welke adviezen heb ik aan deze oduers gegeven? Lees hiervoor hieronder mijn aanpak.
13. Hoe pak je slaapregressie aan?
- Besef dat het tijdelijk is dat je kind minder goed slaapt. Wanneer je kindje zijn mijlpalen bereikt heeft zal hij ook snel beter gaan slapen.
- Laat de negatieve term ‘slaapregressie’ los. Leg de nadruk op het bereiken van mijlpalen van je baby of kind. Het is een enorme progressie die je kindje maakt.
- Laat je baby niet huilen.
- Je kunt je baby/ kind helpen door zoveel mogelijk voorspelbaar te zijn. Een fijn ochtendritueel en een slaapritueel zijn hierbij belangrijk.
- Zorg voor een rustige en fijne slaapomgeving. Maak de kamer donker en houd de kamer koel.
- Wanneer je kindje onrustig slaapt door geluid en / of snel wakker wordt probeer dan witte ruis.
- Reageer op de slaapsignalen van je baby ( gapen, langzamer bewegen, in de ruimte staren, hun interesse verliezen, in hun ogen wrijven of kieskeurig worden) en leg je baby dan in bed.
- Ondersteun natuurlijke slaapritme van je baby door een passend slaapschema te volgen.
- Heb geduld en vertrouwen. Wees extra lief voor je kind en voor jezelf.
14. Tips om je baby/ kind te helpen bij slaapregressie:
- Is je baby tussen 0-5 maanden? Download gratis hier 5 liefdevolle stappen naar meer slaap 0-5 maanden.
- Is je baby ouder dan 6 maanden? Download gratis hier 5 liefdevolle stappen naar meer slaap 6 maanden- 2,5 jaar
Toevoeging 2024: Toen ik dit artikel schreef was er geen enkel blog over slaapprogressie te vinden in Nederland. Slaapregressie domineerde. Inmiddels (en gelukkig) spreken steeds meer slaapcoaches van progressie. Fijn dat dit artikel een mooie inspiratie hiervoor is geweest!
Mocht je het lastig vinden over hoe je de slaapregressie kan doorkomen, denk dan aan inzet van een slaapcoach. Maar zoek wel een gecertificeerde slaapcoach met een gedegen opleiding en het liefst met een (ped)agogische achtergrond.
Hoe ga jij om met slaapregressie van je kind?
