Speen afbouwen: wanneer & hoe

Een speen voor je baby kan een goed troostmiddel zijn voor je baby of kind. Het is een veelgebruikt hulpmiddel voor pasgeborenen baby’ s en baby’s die ter wereld komen met een sterke zuigbehoefte. Maar ik krijg vaak de vraag: ‘wanneer kan ik de speen het beste afbouwen? En hoe doe ik dat?’

Ik ben zelf geen voor- of tegenstander van een speen. In wetenschappelijk onderzoek zijn er onderzoeken te vinden die gebruik van speen steunen (zie hieronder) en ook onderzoeken die het niet steunen en/of afraden. Ik vind het belangrijkste dat jij doet waar jullie zich het meest prettig bij voelen. Ik heb daarom dan ook geen oordeel over ouders die een speen gebruiken/niet gebruiken. 

In dit artikel beschrijf ik:

  1. Voordelen van een speen voor je baby
  2. Waarom wil je speen afbouwen?
  3. Waarom stoppen met speen (advies tandartsen)
  4. Op welke leeftijd kun je het beste stoppen met speen
  5. Wanneer stoppen met speen?
  6. Tips en stappenplan voor stoppen met speen voor baby’s
  7. Hoe speen afbouwen na 2 jaar?
  8. Tips en stappenplan voor stoppen met speen bij peuters en kleuters

1. Voordelen van een speen voor je baby

Een speen kan een rustgevend hulpmiddel zijn voor een baby. Het ritmisch zuigen op een speen kan helpen om de hartslag, bloeddruk en stress te verlagen. Een speen kan daarnaast het risico op wiegendood verminderen. 

Download hieronder de 5 liefdevolle stappen naar meer slaap 0-5 maanden.Gratis e-book tips voor beter slapen baby

2. Waarom wil je speen afbouwen?

Ik merk dat ouders snel geconfronteerd worden met verschillende oordelen en adviezen over stoppen met speen. En vaak hebben ze ook ook een stemmetje in hun hoofd dat hen vertelt dat ze deze gewoonte en/ of gewenning moeten doorbreken. Dus…Moet je daarnaar luisteren?  

Als je merkt dat je baby weinig baat heeft bij een speen, heeft een speen natuurlijk niet zoveel zin. Tegen de tijd dat een baby 8 maanden is, kunnen ze met een beetje oefening hun speentje zelf pakken en in hun mond stoppen, yesssss!! Ik heb zelf goede ervaring met Difrax seentjes bij mijn kinderen.

Maar als je merkt dat je de hele nacht het speentje van je baby nog steeds opnieuw moet indoen?

Of als je elke 45 minuten in de nacht bezig bent om de speen in de mond te stoppen?

Dan kun je overwegen om de speen af te bouwen.

3. Waarom stoppen met speen? (advies tandartsen)

Meeste tandartsen adviseren om vanaf één jaar het gebruik van speen te beperken en af te bouwen bij 3 jaar. Dit omdat het een nadelige invloed kan hebben op de vorm van de kaak en de tongpositie/slikgewoonte. Wanneer je kind een speen gebruikt staat de mond staat vaker open, daardoor komt de tong verder voorin in de mond. Je kind heeft daardoor vaak zijn mond open. De ‘openmondgewoonte’ kan zorgen voor meer mondademhaling, wat impact kan hebben op verkoudheden en oorproblemen. Als je stopt met speen voor 3 jaar, is dat nog ruim voordat de definitieve tanden gevormd worden en heeft het gebit kans om zich te corrigeren.

Ik heb echter meerdere adviezen gekregen en gelezen van tandartsen (over de hele wereld) en daarin zag ik veel verschillen.  Meeste tandartsen adviseren om voor 2- 3 jaar te stoppen.  Er zijn tandartsen die dit voor het eerste jaar adviseren, maar er zijn ook tandartsen die het gebruik van speen tot 4 jaar niet problematisch vinden. Vanaf 4 jaar wordt het gebruik van speen over het algemeen als problematisch gezien.

Als jij hier vragen over hebt en/of zorgen om maakt, dan verwijs ik je graag verwijs naar je eigen tandarts.

4. Op welke leeftijd kun je het beste stoppen met de speen?

Vanuit onze praktijk hebben wij ervaren dat de beste leeftijd om te stoppen met een speen is tussen 3-8 maanden en na 2,5 jaar.  Dat zijn tevens de makkelijkste leeftijden om deze gewoonte te veranderen. Baby’s hebben tot 3 maanden vaak nog sterke zuigbehoefte en daarna is speen vaak niet meer nodig. Tussen 8 maanden en 2,5 jaar kan je baby er meer aan gehecht raken en dat, in combinatie met verlatingsangsten, kan het heel moeilijk voor je baby maken om gebruik van een speen af te bouwen. 

Als je kind leeftijd van 2,5 jaar heeft bereikt is je kind in meer staat in staat om begrip te hebben voor veranderende situatie (lees hieronder meer over stoppen met speen bij peuters).

5. Wanneer stoppen met speen?

Wanneer kun je het beste stoppen met speen? 

  • Als je kindje nog geen 8 maanden of ouder dan 2,5 jaar is, liefst voor 3 jaar
  • Als je merkt dat je kindje er weinig behoefte aan een speen heeft
  • Of als je elke 45 min bezig bent met speen terugdoen in mondje van je baby
  • Of om welke andere reden dan ook, waar je voelt dat het tijd is om te stoppen met speen

Tips voor het stoppen met speen

Als je hebt besloten om te stoppen met de speen, hierbij mijn stappenplannen voor baby’s en peuters.

6. Stappenplan voor het afbouwen van de speen bij baby’s van 3-8 maanden:

  1. Beperk het gebruik van de speen tijdens de nacht. 
  2. Wanneer jij je baby in bed legt en je baby bijna slaapt, haal langzaam – net voordat ze in slaap vallen – de speen weg.
  3. Als de ogen van de baby openspringen, stop je hem er weer in en probeer je het over een paar minuten opnieuw. Dit kan ook als de baby al in de wieg/ ledikant ligt en bijna slaapt. Geef het een week of zo, oefening baart kunst! 
  4. Daarna kun je ook de speen afbouwen bij de slaapjes overdag. Begin met het ochtendslaapje (dat is vaak het makkelijkste slaapje van de dag). Veel jonge baby’s doen nog hazenslaapjes tot ongeveer 8 maanden. Als je baby korte slaapjes maakt, kan speen juist een fijn middel zijn om daarbij te helpen. Dit is de reden waarom ik bij baby’s begin met afbouwen in de avond/ nacht. 
  5. Moedig een alternatief aan, zoals een knuffeltje vasthouden/knijpen.
  6. Experimenteer eventueel met een witte ruis apparaat. Deze kan bij baby’s ondersteunend zijn. 

Wil je je kindje helpen met doorslapen? Download hieronder 5 liefdevolle gratis tips:

Je kindje liefdevol de hele nacht door laten slapen

7. Hoe speen afbouwen na 2 jaar?

Als je peuter 2 jaar is en nog steeds een speen heeft, wil ik je om geduld vragen. Wacht totdat je kind 2,5 jaar is, vanaf die leeftijd zijn de meeste kinderen cognitief meer in staat om te begrijpen waarom de speen weggaat. Je kunt het stoppen met de speen dan ook beter uitleggen. Dit kan helpen bij weerstand.

8. Tips stoppen speen peuters/kleuters:

Is je kind ouder dan 2 jaar? Hierbij stappenplan voor stoppen met speen voor kinderen boven 2,5 jaar:

  • Betrek je kind bij het proces en bespreek het;
  • Begin uit te leggen waarom het stoppen belangrijk is. Je kind is misschien gelijk enthousiast. Spreek hun fantasie aan en vraag wat ze met het speentje kunnen doen (meegeven aan sinterklaas en/of een andere baby die geboren moet worden etc.)
  • Als je kind nog niet zo enthousiast is: vraag aan je kind of hij/zij denkt zonder speen te kunnen of minder en wanneer/hoe; 
  • Begin ook met een duidelijke periode zonder speen (bijvoorbeeld alleen nog in de nacht);
  • Daarna kun je altijd nog hun fantasie aanspreken;
  • Vraag aan je kind wat hij of zij als alternatief wil/kan doen. Is er een extra knuffel, knijpbal? Wellicht heeft je kind er zelf ideeën over?
  • Begripvol zijn, je kindje troosten indien nodig en het positief insteken van het weghalen van de speen kan de overgang om zonder speen te kunnen makkelijker maken.

Dit zijn tips en ideeën die jou kunnen helpen bij het stoppen met de speen. 

Voel en kies vooral wat bij jou en je kind past en pas zonodig dingen aan. Jij weet het beste wat jouw kindje nodig heeft. Heb je vragen of maak je je zorgen over het gebit van je kind, neem contact op met je tandarts.

Slaapt je kindje nog niet door?

Neem hier contact met ons op als je je zorgen maakt over het gebruik van speen en/of slaapgedrag van je kindje. Wil je je persoonlijke situatie aan een deskundig en ervaren kinderslaapcoach voorleggen?

Plan dan een videoconsult in.

 


Heeft jouw kindje nog een speen?

Vorig bericht
Wanneer slapen baby’s door?
Volgend bericht
18 maanden slaapregressie: oorzaken & tips 

Deel dit artikel:

Lees meer!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Dit is een verplicht veld
Dit is een verplicht veld
Geef een geldig e-mailadres op.
Accepteer de voorwaarden om door te gaan