Sprongetjes en slaap: een kritische blik

Liefdevolle methode, Moederschap, Slaaptips

6 maanden geleden

Sprongetjes en slaap. Daar wordt veel op gezocht in Google. Als slaapcoach krijg ik daar veel vragen over. Onlangs sprak ik een moeder die zich zorgen maakte over de niet bereikte mijlpaal en slaapproblemen van haar kind. Dat verklaarde zij door een lange sprong. Dat was aanleiding voor dit artikel waarin ik mijn kritische blik op sprongen en slaap van kinderen deel.

Laat ik maar alvast met de deur in huis vallen: de theorie over de Oei ik groei sprongen is volledig achterhaald en weerlegd. Toch zijn de Sprongen een fenomeen en worden ze door veel ouders gevolgd. Waarom is dat eigenlijk?

In dit artikel wil ik je inzicht geven in de zogenaamde sprongen en helpen hoe je daarmee kunt omgaan.

Zodat je meer inzicht krijgt in de ideen en theorie achter de zogenaamde sprongen
Zodat jij je kind gaat volgen in plaats van een sprong via een app.
En zodat je weet hoe jij je kind kunt ondersteunen naar een betere slaap.

Sprongen Oei ik groei

Het boek Oei ik groei (1) gaat over de mentale ontwikkelingen/sprongen van kinderen.

In het eerste anderhalf jaar maakt een baby volgens Oei, ik groei! tien sprongen door. Deze sprongen gebeuren in twee stappen:

De lastige periode: hierin is een kind huileriger, hangeriger en humeuriger dan normaal. De vooruitgang kan stilstaan of zelfs een achteruitgang worden.
Een periode van nieuwe dingen ontdekken of oude dingen anders doen: het kind heeft hele nieuwe interesses en is zelfstandiger.

Hoe merk je dat je kind een sprongetje heeft?

Tijdens een sprongetje maakt een baby een huilerige periode door. Het ‘visitekaartje’ van een sprong is zijn de zogenaamde drie H’s; huilerigheid, hangerigheid en humeurigheid. De theorie legt uit dat een baby ‘lastig en vervelend’ (1) wordt als hij of zij op het punt staat nieuwe dingen te leren. Een baby is van slag in die periode.

Lees hier meer over de echte redenen waarom baby’s huilen (in hun slaap)

Is een sprong een slaapregressie?

Een sprong is niet hetzelfde als slaapregressie. Er worden 10 mentale sprongen beschreven in het boek. Vooral sprong 5 zou het slechte slapen van je kind verklaren. De 10 sprongen in relatie tot zogenaamde slaapregressies heb ik uitgebreid toegelicht in mijn artikel over Mijn baby/ kind wil niet slapen: dit is waarom.

Sprongen: mijn ervaring

Ik zie in mijn praktijk regelmatig ouders die het boek volgen. Het boek geeft een soort houvast en verklaring van het gedrag van hun baby dat ze zelf niet kunnen verklaren. Ouders begrijpen de ontwikkelingen bij hun kind beter en daardoor kunnen ze zich minder ‘ergeren’. Wanneer een baby ontroostbaar is en langdurig huilt, denken de ouders dat ze iets niet goed doen. De sprongen nemen dan dat schuldgevoel weg. Maar hier staat tegenover dat er veel zorg en onzekerheid is als de ontwikkeling niet volgens het boekje gaat.

Dit zijn enkele ervaringen van ouders die ik er op Instagram naar vroeg:

Sprongetjes: ervaring ouders

‘Wat mij vooral triggerede is dat ze dan van alles moesten kunnen bij een bepaalde leeftijd, maar dat zag ik dan helemaal niet terug dus werd ik onzeker. En ik werd al helemaal zenuwachtig als een sprong eraan kwam of als ik een donderwolk zag. ‘

‘Onze kleine meid van 13 maanden gaat ook niet gelijk met de ‘welbekende’ sprongetjes ze loopt wat achter op de grove motoriek ivm hypermobiliteit. Daarentegen ging ze al vrij vroeg en vlot met de fijne motoriek. We volgen onze kleine meid gewoon en ze is gewoon een vrolijk lief kind. Die sprongen laten we los!’

‘Ieder kind beloopt zijn of haar eigen pad. Voor mij voelt het hele 1,5 eerste levensjaar als een grote ‘sprong’ met alles wat iedere dag nieuw aangeleerd wordt.’

Oei ik groei Sprongen, bestaan ze?

Marilene de Zeeuw, Klinisch psycholoog en IMH specialist over sprongetjes wees mij op onderzoek van Professor doctor van Radboud Universiteit Carolina de Weerth. Carolina heeft de sprongetjestheorie al lang geleden weerlegd (2).

Carolina deed onderzoek naar sprongetjes. Ze heeft geen bewijs gevonden voor de sprongen die samenhangen met gehuil en hangerigheid en dat baby’s op dezelfde momenten de mijlpalen bereiken.

Kinderen ontwikkelen zich in sprongen maar elk kind kan deze op een op een ander moment meemaken.

Er waren eerder ook psychologen die twijfels hadden bij sprongen en wetenschappers die zagen dat het onwaarschijnlijk was dat alle baby’s zich zo duidelijk volgens eenzelfde patroon zouden ontwikkelen. Het onderzoek van Carolina bevestigde dat dus ook.

Sprongetjes van Oei ik groei bestaan dus niet. Elk kind ontwikkelt zich op eigen manier en tempo.

Ontwikkeling van kind

Volgens de Oei ik groei schema’s zouden baby’s zich overigens flink veel sneller moeten ontwikkelen dan in de ontwikkelingstesten die Nederlandse orthopedagogen gebruiken.

Marilene legt uit dat de ontwikkeling van een kind zoveel complexer is. Ontwikkeling van het kind wordt bepaald door verschillende factoren: een hele interactie tussen genen, omgeving en je ervaringen. In de ontwikkelingspsychologie is lang het idee van de stadia of een discontinue ontwikkeling (in aparte stappen en/of dus in sprongen) verlaten.

Elk kind heeft dus zijn eigen ontwikkelingstraject.

Ontwikkeling slaap per leeftijd:

Alle baby’s ontwikkelen zich anders en hebben ook een ander slaapgedrag en slaapbehoefte. Lees hier meer over de verschillen in ontwikkeling in slaapgedrag: Hoeveel slaapt een baby.

Hieronder volgt de ontwikkeling van slaap per maand:

Waarom volgen we toch sprongen?

De sprongen bestaan dus niet, ook landelijke media hebben hier aandacht aan besteed (3). Toch verbaast het mij dus dat Oei ik groei nog steeds een fenomeen is en zoveel ouders de sprongen volgen. Ik vraag me dus af waarom dat is.

De sprongen kunnen enigszins inzicht geven en een verklaring voor wat er speelt bij je kind. Maar ik denk dat vooral de marketing van Oei ik groei ook een groot deel hierin bijdraagt.

Ik zie namelijk diverse influencers zich verbinden aan Oei ik groei, slaapcoaches – die totaal geen ervaring, verstand hebben van normale ontwikkeling van baby’s en kinderen – doen dit ook en schrijven de meest onzinnige blogs over sprongen en slaap. Jonge ouders worden overspoeld door diverse apps met sprongen-wekkers en er is zelfs een Oei ik groei film met BN’ers. Dat vind ik zorgelijk.

Mijn zorg over Sprongetjes

Ik spreek ouders die een verklaring zoeken met betrekking tot slaapproblemen van hun kind in een sprong en verder niet leren sensitief aan te voelen wat hun kind hen wil laten weten of nodig heeft. En ik zie ook veel ouders onzeker worden als hun kind de mijlpaal/sprong nog niet bereikt heeft.

Ouders worden op die manier steeds meer verwijderd van de werkelijkheid en volgen ipv hun kind een sprong in een app.

Hetzelfde zie ik overigens ook gebeuren bij slaapregressies. Deze geven zogenaamd een verklaring voor een ineens slechter slaappatroon. Lees hier ook een realistisch beeld over hoeveel baby’s slapen wanneer baby’s echt gaan doorslapen.

Slaapschema’s en sprongetjes

De slaapschema’s geven ouders zogenaamd een houvast. Er wordt beweerd dat het slaapritme verandert door sprongen en er worden nog strakkere schema’s geadviseerd.

Maar elk kind is anders en slaapt anders en ouders maken zich zorgen als hun kind niet volgens dat schema slaapt. Ze zijn bijna obsessief bezig met schema’s volgen en verliezen verbinding met de werkelijkheid en hun kind. En als het kind niet volgens schema slaapt raken ze onzeker en gestresst.

Lees ook : Dit is het beste slaapschema voor je kind

Hoe kun je omgaan met Sprongen?

Ik weet dat de sprongen theorie wat inzicht kan geven over ontwikkelingen die je kind mee gaat maken en er ouders zijn die het boek volgen. Ik heb daar geen oordeel over. Maar weet dat elk kind uniek is en zijn eigen ontwikkeling volgt.

Raak niet in paniek als je kindje een mijlpaal nog niet heeft bereikt. Ik gun je dat je vanuit vertrouwen op jezelf je kindje volgt in zijn eigen ontwikkeling.

Jij kunt aanvoelen wat hij of zij nodig heeft. Die kennis zit in jou en daar heb je geen boek voor nodig!

Waarom wil je baby niet slapen? Lees hier nog meer over de sprongen, regressies en meer over waarom kinderen niet willen slapen.